Plastik: Farklılaştırılmış Ürünler ve Polietilenin Tarihi

21. yüzyılda neredeyse her ürün şu ya da bu şekilde plastik malzemeye ihtiyaç duyuyor. Plastiğin icadı, bilim ve endüstrinin en büyük başarılarından biri olarak varlığını sürdürmektedir. Tesadüfi keşfinden bu yana hayatımızın vazgeçilmez bir malzemesi haline geldi.

Çocuğunuzu bağladığınız araba koltuğu, Alışverişte okuttuğunuz kredi kartınız, her ikisi de plastik içeriyor. Aynı şey alışverişe gitmek için kullandığınız araba ve hatta üstünüzdeki gömlek için de geçerli. Plastikler “sadece plastik” olmaktan çıkıp bugün bildiğimiz şekliyle yaşama en büyük katkı sunan materyallerden birisi haline geldi.

Kazara Keşif

Kaçırılan Detaylar ve Tesadüfi Keşif

1933 yılında, iki kimyager farklı elementler üzerinde deneyler yaparken, yanlışlıkla 20. ve 21. yüzyılın en büyük materyallerinden birini yarattılar. Her şey oksijenin küçük bir yardımıyla gerçekleşti. Etilen ve benzaldehit karışımına aşırı yüksek basınç uyguladıktan sonra beyaz, mumsu bir madde ürettiler.

Polietilen 1933 yılında İngiltere’nin Northwich kentinde tesadüfen keşfedildi. Imperial Chemical Industries’de (ICI) çalışan Eric Fawcett ve Reginald Gibson adlı iki bilim adamı bu yeni maddeyi tesadüfen buldular. Deneyleri sırasında bir test kabı sızıntı yaptı ve etilen örneklerinde eser miktarda oksijen bıraktı. Oksijen bir başlatıcı görevi görerek daha önce insanoğlunun bilmediği bir madde yarattı.

Bildikleri şekliyle hayat kısa süre içinde büyük ölçüde değişecekti. Reaksiyon bir cihazdaki eser miktardaki oksijen kirliliği ile başlatıldığı için deneyin tekrarlanması ilk başta zor oldu. Ancak 1935 yılında ICI için çalışan bir başka kimyager, Michael Perrin, meseleyi daha da ileri götürdü. Bu tesadüfi süreci polietilen için tekrarlanabilir bir yüksek basınç sentezine dönüştürdü.

Bu süreç 1939’da başlayan endüstriyel düşük yoğunluklu polietilen (LDPE) üretiminin temeli oldu.

Polietilenin Zaman Çizelgesi

“Plastik endüstrisi” olmadan önce sadece plastik vardı. Plastik, onlarca yıl boyunca dayanıklı, hafif ve ucuz olma özelliklerini sergileyen bol miktarda ürün sağladı. Amerikan endüstrisi büyüdükçe, plastik endüstrisi de onunla birlikte büyüdü ve Amerika Birleşik Devletleri’nin bir sanayi devi haline gelmesine yardımcı oldu.

İkinci Dünya Savaşında Plastikler (ya da Polietilen)

Dünyayı değiştiren savaş aynı zamanda plastik çağını da müjdeledi. İkinci Dünya Savaşı sırasında polietilen askeri bir sırdı. İlk olarak su altı kablo kaplaması olarak kullanılan polietilen, askeri radar yalıtımı için yalıtım malzemesi olarak kritik bir rol oynamaya başladı. Polietilenin hafif ve ince yapısı, radar ekipmanlarının uçaklara yerleştirilmesini mümkün kıldı. Ayrıca, polietilenin yüksek frekanslı radyo dalgalarında düşük kayıp özelliklerine sahip olduğu tespit edildiğinden, savaş patlak verdiğinde Amerika’daki ticari dağıtım askıya alındı.

İkinci Dünya Savaşı Sonrası Plastikler (ya da Polietilenler)

Savaştan sonra polietilen tüketiciler arasında büyük bir popülerliğe erişti. Amerika Birleşik Devletleri’nde yılda 450bin tondan fazla satan ilk plastik oldu. Polietilenin ticari üretimindeki dönüm noktası niteliğindeki atılım, hafif sıcaklık ve basınçlarda polimerizasyonu teşvik eden katalizörlerin geliştirilmesiyle başladı. Ticari üretimde patlama yaşanırken, Amerikan halkı da bunu fark etti.

Feachem Totemi

Genç bir kimyager olan George Feachem, tesadüfi başarının yaşandığı o kader gecesinde görev başındaydı. Feachem bu keşfe ilk elden tanık oldu, ancak bunun dünya üzerinde yaratacağı etkiyi asla hayal edemezdi.

George Feachem 1970’lerin sonunda bu hayata veda etti. Ancak 2009 yılında torunu Chris Browning, Feachem’in eşyalarının bulunduğu bir çekmecede bulunan eski bir cüzdanın içinde küçük, üçgen şeklinde plastik bir madalyon keşfetti. İlginç bir şekilde üzerinde “Aralık 1938” yazıyordu. Madalyon, baş harfleri “G.F.” ile kazınmış küçük bir pirinç tokaya takılıydı. Aile yaptığı araştırmalar sonucunda George’un gizli hatırasının o güne kadar üretilen ilk ton polietilenin bir örneği olduğunu keşfetti. Bay Browning o zamandan beri bu ilk polietilen parçasını büyükbabasının çalışmalarının anısına BBC History of the World projesine sundu.

Günümüzde Polietilen

Jeffrey Meikle 1995 yılında Amerikan Plastiği: Kültürel Bir Tarih adlı kitabını yazdı. Meikle bu kitabında açık yüreklilikle şöyle diyordu: “Tüketim mallarının giderek yaygınlaşması enflasyonist bir kültür yarattı ve plastik bu sonu gelmeyen genişleme için tercih edilen malzeme haline geldi. Ucuz, esnek ve ahşap ya da çelikten daha az katı. Kullanımına ilişkin geleneksel önyargılardan muaftır ve yenilik arzusuyla yanıp tutuşan birinin aklına gelebilecek her şekle sokulabilir…

Plastik, bu malzeme çoğalması için mükemmel bir ortam sunmakla kalmamış, kavramsal olarak onu somutlaştırmış ve teşvik etmiştir. Plastik ambalajlar, tıpkı Meikle’ın gözlemlediği gibi, malzeme uyarımının mükemmel bir örneğidir. Tüketiciler arasında plastik ambalajlar alternatif ambalajlara kıyasla büyük bir popülerliğe sahip. Plastiğin hafifliği ve kullanım kolaylığı nedeniyle üreticiler onu tercih etmektedir. Ayrıca plastik sayesinde üretim maliyetleri de düşmektedir. PET ve plastik ambalajların uygulanması, cama kıyasla yüzde 90 ağırlık azalmasına yol açarak daha ekonomik bir taşıma süreci sağlar.

Polietilenin Geleceği

Polietilen bizi yıllar boyunca akıl almaz bir başarıyla ileriye taşıdı. Hiçbir durma belirtisi göstermeyen bir başarı. 2019 yılında içecek endüstrisi geri dönüştürülebilir PET’i (rPET) benimsedi ve bu da PepsiCo ve Coca-Cola gibi büyük katılımcılar sayesinde üretimde muazzam bir artışa yol açtı.

Temmuz 2019’da Coca-Cola, yan kuruluşlarının da rPET’i benimseyeceğini duyurdu. Glacéau Smartwater, Honest Tea ve Chaudfontaine markalarının yanı sıra HBC su (İsviçre’de pazarlanan bir ürün) artık geri dönüştürülmüş polietilen tereftalat ile şişelenecek.

Polietilen ürünlerle büyük birleşmeler yapan tek sektör içecek endüstrisi değil. Petrol ve gaz endüstrisinde önemli bir oyuncu olan BP PLC, 2020 yılında yenilikçi bir gelişmiş geri dönüşüm teknolojisi geliştirdi. Bu teknoloji, çoğu zaman geri dönüştürülmeyen PET plastik atıkları işleme kapasitesine sahiptir.

Polietilen ürünlerimiz hakkında daha fazla bilgi almak ve teklif talebinde bulunmak için hemen bizimle iletişime geçin!